ابن عباس میگوید: حضرت رسول (ص) هرگاه کسی را میدید و از او خوشش میآمد میپرسید: آیا حرفهای داری؟ اگر میگفت: نه، میفرمود: از چشمم افتاد. پرسیدند: چرا ای رسول خدا؟ فرمود: چون هرگاه مؤمن دارای حرفهای نباشد به ناچار از دینش برای تأمین زندگیاش بهره میبرد.
اهمیت سحرخیزی و کار
رسول خدا صلی الله علیه و آله میفرماید: سحرخیزی مبارک است و همه نعمتها به ویژه، روزی را میافزاید.۱ همچنین آن حضرت میفرماید: صبحگاهان در پی نیازمندیهایتان بروید چرا که آسان به دست میآیند.۲
امیرمؤمنان علیهالسلام میفرماید: صبح زود در پی روزی رفتن، روزی را افزون میکند۳ و کسی که خواستار جاودانگی است -که جاودانگی وجود ندارد- باید سحرخیز باشد۴ و هیچ سحرخیزی در اره خدا برتر از سحرخیزی برای تأمین معاش فرزندان و خانواده نیست.۵
از امام صادق علیهالسلام روایت شده است که ایشان میفرماید: جدیت و تلاش کنید! هرگاه نماز صبح گزاردید و بازگشتید صبحگاهان در پی روزی روید و کسب حلال کنید چراکه خدای عزّ و جل روزیتان دهد و یاریتان رساند۶؛ سپس فرمود: امام سجاد علیهالسلام هنگام صبح در پی روزی بیرون میرفت، پرسیدند: ای فرزند رسول خدا کجا میروی؟ فرمود: برای پذیرش صدقه برای خانودهام. پرسیدند: آیا برای خانوادهات صدقه میپذیری؟ فرمود: هر که کسب حلال کند صدقه عائله خود را از خدا میپذیرد و به آنان میرساند.۷
کارگری، سیره انبیا و اولیا
خداوند متعال در قرآن کریم درباره حضرت داود (ع) میفرماید: و به او فن زرهسازی را که به سود شماست آموختیم، تا شما را در جنگهایتان از آسیبهای سخت سلاحها حفظ کند، پس آیا شما سپاسگزار نعمتهای ما خواهید بود؟ ۸
نبی اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هیچ غذایی بهتر از غذای فراهم آمده از کار خویش نخورد و داود پیامبر نیز از دسترنج خود میخورد.۹
حضرت علی علیهالسلام میفرماید: خدای عزّ و جل به داود نبی(ع) وحی فرمود که تو بنده خوبی هستی به شرط آنکه از بیتالمال ارتزاق نکنی و با دستان خویش کار کنی. داود علیهالسلام چهل روز گریست؛ آن گاه خدا به آهن وحی فرمود که برای بندهام داود نرم شو، آهن به فرمان خدا برای او نرم شد و از این رو حضرت داود (ع) هر روز زرهی میساخت و آن را به هزار درهم میفروخت و از بیتالمال بینیاز شد.۱۰
رسول خدا صلی الله علیه و آله هم سنگی را بر شانه خود حمل کرد و در یکی از دیوارهای باغ خود به کار برد که آن سنگ هنوز در آنجا هست.۱۱
پرهیز از تنبلی و کم همتی
امام علی (ع) میفرماید: اگر کار، سخت و توانفرسا است، بیکاری دایمی هم فسادآور است.۱۲
حضرت صادق(ع) خطاب به فرزندش میفرماید: از دو خصلت تنبلی و بیحوصلگی (بیقراری) بپرهیز که این دو مانع بهرهگیری تو از دنیا و آخرت میشوند.۱۳
همچنین میفرماید: سست نباش تا آن که تو را میشناسد تحقیرت نکند۱۴، منفورترین مردم نزد خدا کسی است که شب خواب و روز بیکار باشد.۱۵
ابن عباس میگوید: حضرت رسول (ص) هرگاه کسی را میدید و از او خوشش میآمد میپرسید: آیا حرفهای داری؟ اگر میگفت: نه، میفرمود: از چشمم افتاد. پرسیدند: چرا ای رسول خدا؟ فرمود: چون هرگاه مؤمن دارای حرفهای نباشد به ناچار از دینش برای تأمین زندگیاش بهره میبرد (دین فروشی میکند)۱۶
پینوشتها:
۱- بحارالانوار، ج۷۳، ص۳۱۸
۲- کتاب الخصال، ج۲، ص۳۹۴
۳- وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۳۴۸
۴- عیون اخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۳۸
۵- دعائم الاسلام، ج۲، ص۱۵
۶- الکافی، ج۵، ص۷۹
۷- همان، ج۴، ص۱۲
۸- سوره انبیاء، آیه ۸۰
۹- کنزالعمال، ج۴، ص۸
۱۰- الکافی، ج۵، ص۷۴
۱۱- همان، ص۷۶ و ۷۷
۱۲- الارشاد، ج۱، ص۲۹۸
۱۳- الکافی، ج۵، ص۸۵
۱۴- تحف العقول، ص۳۰۴
۱۵- الکافی، ج۵، ص۷۲
۱۶- بحارالانوار، ج۸۴، ص۱۵۸