چنانكه مى دانيم اشخاص جليل القدر و مورد وثوق و اعتماد، در حكايات بسيارى كه از حد تواتر هم گذشته است، تشرّف بسيارى را به فيض حضور انور حضرت مهدى، عليه السّلام، نقل نموده اند كه با سندهاى معتبر، در كتاب هاى مشهور ثبت و ضبط است.
در همين عصر خودمان نيز برخى به اين سعادت عظمى نايل گرديده اند، با اينكه در توقيع صادر به نام جناب «على بن محمد سمرى» نايب چهارم از «نواب اربعه» در عصر غيبت صغرى، اعلام شده است كه
«وَقَعَتِ الْغَيْبَةُ التّامَّةُ فَلا ظُهُورَ اِلاّ بَعْدَ إِذْنِ اللهِ تَعالى ذِكْرُهُ ... وَ سَيَأتي لِشيعَتي مَنْ يَدَّعِي الْمَشاهَدَةَ قَبْلَ خُرُوجِ السُّفْياني وَ الْصَّيْحَةِ وَ هُوَ كَذّابٌ مُفْتَر ...»1
«غيبت كامل آغاز شده و هر كس پيش از «خروج سفيانى» و «صيحه آسمانى» ادعاى مشاهده نمايد، كذّاب و مفترى است».
بنابراين چون آن حكايات به هيچ وجه قابل خدشه نيست، اين توقيع را چگونه بايد تفسير كرد؟
جواب
اين توقيع، اعلام پايان يافتن «غيبت صغرى» و شروع «غيبت كبرى» است كه در آن به جناب «على بن محمد سمرى»، رضوان الله عليه، امر شده است كه به احدى وصيت ننمايد كه بعد از او قائم مقام او و نايب خاص باشد.
و نيز اعلام صريح بطلان ادعاى افرادى است كه در غيبت كبرى، ادعاى نيابت و سفارت خاصه و وساطت بين امام، عليه السّلام، و مردم مى نمايند
بنابراين، چنانكه بعضى بزرگان هم فرموده اند، ممكن است مراد از اينكه «مدّعى مشاهده» كذاب و مفترى خوانده شده است، كسانى باشند كه ادعاى نيابت كنند و بخواهند با دعوى مشاهده و شرفيابى، خود را واسطه بين امام و مردم معرفى نمايند; و همين حكايات و وقوع تشرف اشخاص به خدمت آن حضرت هم، قرينه و دليل است براينكه در اين توقيع، نفى مطلق مشاهده و شرفيابى مراد نيست، بلكه مقصود نفى ادعايى است كه دليل بر تعيين شخص خاصى به نيابت باشد.
و ممكن است مراد از توقيه مذكور نفى ادعاى اختيارى بودن مشاهده و ارتباط باشد; يعنى اگر كسى مشاهده و ارتباط را به اختيار خود ادعا كند، به اين صورت كه هر وقت بخواهد خدمت امام ، عليه السّلام، شرفياب مى شود، يا ارتباط پيدا مى كند، كذّاب و مُفترى است و اين ادعاء از احدى در غيبت كبرى پذيرفته نيست، يا اينكه چنين كسى كه اين سمت را به راستى داشته باشد، پيدا نخواهد شد; و اگر هم كسى آن را دارا باشد، از ديگران مكتوم مى دارد، و به كسى اظهار و افشا نمى نمايد.
علاوه بر اين، پيرامون اين توقيع، توضيحات ديگرى نيز علماى اعلام داده اند و در كتاب هايى مثل «جنة المأوى» مرحوم محدث نورى نقل شده است.
اجمالا با اين توقيع، در آن همه حكايات و وقايع مشهور و متواتر نمى توان خدشه نمود، و بر حسب سند نيز، ترجيح با اين حكايات است.
اگر خواننده عزيز، خود به كتاب هايى مثل نجم الثاقب رجوع نمايد، مى بيند كه در اين حكايات، وقايعى است كه هرگز شخص عاقل در صحت آنها نمى تواند شك كند.
بنابراين، هم شرفيابى اشخاص به حضور آن حضرت ثابت است و هم كذب و بطلان ادعاى كسانى كه در غيبت كبرى ادعاى سفارت و نيابت خاصّه و وساطت بين آن حضرت و مردم را مى نمايند، معلوم است.
. منتخب الاثر، ف4، ب3، ص400، ح13.
برگرفته از سایت آیت الله صافی گلپایگانی
